WYCIĄG Z USTAWY O
SAMORZĄDZIE GMINNYM
Dz.U.01.142.1591
2002-03-31 zm. Dz.U.02.23.220
2002-06-22 zm. Dz.U.02.62.558
2002-10-27 zm. Dz.U.02.113.984
USTAWA
z dnia 8 marca 1990
o samorządzie gminnym.
(tekst jednolity)
Rozdział 3
Władze gminy
Art. 11. 1. Mieszkańcy
gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory
i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy.
2. (skreślony).
Art. 11a. 1. Organami
gminy są:
1) rada gminy,
2) wójt (burmistrz, prezydent
miasta).
2. Zasady i tryb przeprowadzania
wyborów do rady gminy oraz wyboru wójta (burmistrza, prezydenta miasta)
określają odrębne ustawy.
3. Ilekroć w ustawie jest
mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza oraz prezydenta
miasta.
Art. 11b. 1. Działalność
organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie
z ustaw.
2. Jawność działania organów
gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji,
wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do
dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów
posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.
3. Zasady dostępu do dokumentów
i korzystania z nich określa statut gminy.
Art. 12. Zasady i
tryb przeprowadzania referendum gminnego określa odrębna ustawa.
Art. 13. (skreślony).
Art. 14. (5) Uchwały
rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Art. 15. 1. Z zastrzeżeniem
art. 12 organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy.
2. Jeżeli siedziba rady
gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi
nazwę rady miejskiej.
Art. 16. Kadencja
rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.
Art. 17. W skład
rady wchodzą radni w liczbie:
1) piętnastu w gminach
do 20.000 mieszkańców,
2) dwudziestu jeden
w gminach do 50.000 mieszkańców,
3) dwudziestu trzech
w gminach do 100.000 mieszkańców,
4) dwudziestu pięciu
w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte
100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych.
Art. 18. 1. Do właściwości
rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy,
o ile ustawy nie stanowią inaczej.
2. Do wyłącznej właściwości
rady gminy należy:
1) uchwalanie statutu
gminy,
2) ustalanie wynagrodzenia
wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań
z jego działalności,
3) powoływanie i odwoływanie
skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarza
gminy - na wniosek wójta,
4) uchwalanie budżetu
gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie
uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu,
5) uchwalanie miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego,
6) uchwalanie programów
gospodarczych,
7) ustalanie zakresu
działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia
do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację
zadań przez te jednostki,
8) podejmowanie uchwał
w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
9) podejmowanie uchwał
w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu,
dotyczących:
a) określania zasad nabycia,
zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub
najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią
inaczej; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie
za zgodą rady gminy,
b) emitowania obligacji
oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,
c) zaciągania długoterminowych
pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej
wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta
w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie
podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną
corocznie przez radę gminy,
f) tworzenia i przystępowania
do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,
g) określania zasad wnoszenia,
cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta,
h) tworzenia, likwidacji
i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych
oraz wyposażania ich w majątek,
i) ustalania maksymalnej
wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym,
10) określanie wysokości
sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
11) podejmowanie uchwał
w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a,
12) podejmowanie uchwał
w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel
odpowiedniego majątku,
12a) podejmowanie
uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi
innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności
lokalnych i regionalnych,
13) podejmowanie uchwał
w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia
pomników,
14) nadawanie honorowego
obywatelstwa gminy,
14a) podejmowanie
uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
15) stanowienie w
innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.
Art. 18a. 1. Rada
gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych
oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną.
2. W skład komisji rewizyjnej
wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych
pełniących funkcje, o których mowa w art. 19 ust. 1.
3. Komisja rewizyjna opiniuje
wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie
udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w sprawie absolutorium
podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.
4. Komisja rewizyjna wykonuje
inne zadania zlecone przez radę w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie
narusza uprawnień kontrolnych innych komisji, powoływanych przez radę gminy
na podstawie art. 21 ust. 1.
5. Zasady i tryb działania
komisji rewizyjnej określa statut gminy.
Art. 19. 1. Rada gminy
wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady,
w głosowaniu tajnym.
2. Zadaniem przewodniczącego
jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący
może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku
nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania
przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.
3. (skreślony).
4. Odwołanie przewodniczącego
i wiceprzewodniczących następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego
składu rady gminy w trybie określonym w ust. 1.
5. W przypadku rezygnacji
przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada podejmuje uchwałę w sprawie
przyjęcia tej rezygnacji nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia
rezygnacji.
6. Niepodjęcie uchwały,
o której mowa w ust. 5, w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji
przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciem
rezygnacji przez radę gminy z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym
powinna być podjęta uchwała.
Art. 20. 1. Rada gminy
obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby,
nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji
dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał.
1a. Rada gminy może wprowadzić
zmiany w porządku bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.
2. Pierwszą sesję nowo wybranej
rady gminy zwołuje przewodniczący rady poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni
po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju
lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników
wyborów do rady gminy, z zastrzeżeniem ust. 2b.
2a. Po upływie terminu określonego
w ust. 2 sesję zwołuje komisarz wyborczy w ciągu 21 dni po ogłoszeniu zbiorczych
wyników wyborów dla całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych
w ciągu 21 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady gminy.
2b. Jeżeli wybory były wynikiem
referendum lokalnego w sprawie odwołania rady gminy, pierwszą sesję zwołuje
osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów
jednostki samorządu terytorialnego.
2c. Pierwszą sesję nowo
wybranej rady gminy, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy
wiekiem radny obecny na sesji.
3. Na wniosek wójta lub
co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy przewodniczący obowiązany
jest zwołać sesję w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wniosek o zwołanie
sesji powinien spełniać wymogi określone w ust. 1 w zdaniu drugim.
4. Do zmiany porządku obrad
sesji zwołanej w trybie określonym w ust. 3 stosuje się przepis ust. 1a,
z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy.
5. Na wniosek wójta przewodniczący
rady gminy jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji
rady gminy projekt uchwały, jeżeli wpłynął on do rady gminy co najmniej
7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.
Art. 21. 1. Rada gminy
ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych
zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
2. (skreślony).
3. Komisje podlegają radzie
gminy, przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania z działalności.
4. W posiedzeniach komisji
mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos
w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.
Art. 22. 1. Organizację
wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy.
2. Statut gminy podlega
ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Art. 23. 1. Radny
obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny
utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności
przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je
organom gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.
2. Radni mogą tworzyć kluby
radnych, działające na zasadach określonych w statucie gminy.
Art. 23a. 1. Przed
przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie:
"Wierny Konstytucji i prawu
Rzeczypospolitej Polskiej, ślubuję uroczyście obowiązki radnego sprawować
godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej
mieszkańców."
2. Ślubowanie odbywa się
w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani kolejno radni powstają i wypowiadają
słowo "ślubuję". Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi
dopomóż Bóg."
3. Radni nieobecni na pierwszej
sesji rady gminy oraz radni, którzy uzyskali mandat w czasie trwania kadencji,
składają ślubowanie na pierwszej sesji, na której są obecni.
4. Odmowa złożenia ślubowania
oznacza zrzeczenie się mandatu.
Art. 24. Radny jest
obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji
samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.
Art. 24a. 1. Z radnym
nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny
uzyskał mandat.
2. Radny nie może pełnić
funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
Art. 24b. 1. Osoba
wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie
gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub
jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem
do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop
bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy
organ wyborczy.
2. Radny, o którym mowa
w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3
miesięcy po jego wygaśnięciu.
3. Radny otrzymuje urlop
bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek
pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia
urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu.
4. W przypadku radnego wykonującego
funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej
lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin, o którym mowa w ust.
1, wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.
5. Niezłożenie przez radnego
wniosku, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
6. Przepisy ust. 1-5 stosuje
się odpowiednio w przypadku obsadzenia mandatu rady w drodze uchwały rady
gminy podjętej na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. -
Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.
U. Nr 95, poz. 602 i Nr 160, poz. 1060 oraz z 2001 r. Nr 45, poz. 497 i
Nr 89, poz. 971).
Art. 24c. Po wygaśnięciu
mandatu pracodawca przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym
stanowisku pracy z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny
otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza gotowość
przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu.
Art. 24d. Wójt nie
może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania
pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Art. 24e. 1. Radni
nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących
podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 23a ust.
1.
2. Radni nie mogą powoływać
się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością
gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami.
Art. 24f. 1. Radni
nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie
z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny
uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem
czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
2. Radni nie mogą być członkami
władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami handlowymi
spółek prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub podmiotów
gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie radnego
do tych władz są z mocy prawa nieważne.
3. (skreślony).
4. Jeżeli wybór lub powołanie,
o którym mowa w ust. 2, miało miejsce przed rozpoczęciem wykonywania mandatu,
radny jest obowiązany zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie do 3
miesięcy od dnia złożenia ślubowania, o którym mowa w art. 23a ust. 1.
W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji, radny traci je z mocy
prawa po upływie trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania.
5. Radni nie mogą posiadać
pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego
z udziałem gminnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których
uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny
być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją rady gminy, a w razie niezbycia
ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po
jego wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu,
prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru).
6. Naruszenie przez radnego
obowiązków określonych w ust. 1-5 powoduje odpowiedzialność regulaminową
oraz utratę w danym roku prawa do diety.
projekty ustaw
Art. 24g. (skreślony).
Art. 24h. 1. Radni
są obowiązani złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym, zawierające
w szczególności informacje o zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach
i akcjach w spółkach prawa handlowego oraz o nabyciu od Skarbu Państwa,
innej państwowej osoby prawnej, gminy lub związku międzygminnego mienia,
które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności
gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach prawa handlowego.
Oświadczenie powinno zawierać informacje dotyczące majątku objętego wspólnością
majątkową małżeńską.
2. Wiadomości zawarte w
oświadczeniu o stanie majątkowym stanowią tajemnicę służbową, chyba że
osoba, która je złożyła, wyraziła pisemną zgodę na ich ujawnienie. W szczególnie
uzasadnionych przypadkach przewodniczący rady gminy może podjąć decyzję
o ujawnieniu oświadczenia, pomimo braku zgody składającego oświadczenie,
po zasięgnięciu opinii komisji rewizyjnej.
3. Prezes Rady Ministrów
określa, w drodze rozporządzenia, wzór formularza oświadczenia, o którym
mowa w ust. 1.
4. Oświadczenie, o którym
mowa w ust. 1, składa się przewodniczącemu rady gminy w terminie trzydziestu
dni od dnia objęcia mandatu. Kolejne oświadczenia radni składają co roku,
do dnia 31 marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz
na dwa miesiące przed datą wyborów do rad gmin. Analizy zawartych w oświadczeniu
danych dokonuje przewodniczący rady gminy. Oświadczenie przechowuje się
przez 6 lat.
5. Przewodniczący rady gminy
składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, wójtowi. Przepisy ust. 2 zdanie
drugie i ust. 4 stosuje się odpowiednio.
6. W przypadku naruszenia
terminów określonych w ust. 4, radnemu nie przysługuje dieta do czasu złożenia
oświadczenia.
7. Podanie nieprawdy w oświadczeniu
o stanie majątkowym powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 247 § 1(34)
Kodeksu karnego.
Art. 25. 1. W związku
z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla
funkcjonariuszy publicznych.
2. Rozwiązanie z radnym
stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem.
Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli
podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem
przez radnego mandatu.
3. Pracodawca obowiązany
jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału
w pracach organów gminy.
4. Na zasadach ustalonych
przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych.
5. (skreślony).
6. Wysokość diet przysługujących
radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności
kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze
stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999
r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 19, poz. 239 oraz
z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 100, poz. 1080).
7. Rada Ministrów określa,
w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość diet przysługujących radnemu
w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców gminy, przy czym kwota
wymieniona w ust. 6 oznacza maksymalną wysokość diet w gminach o największej
liczbie mieszkańców.
8. Rada gminy przy ustalaniu
wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.
9. (skreślony).
10. Minister właściwy do
spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, sposób
ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych,
uwzględniając celowość zwrotu rzeczywiście poniesionych wydatków związanych
z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania rozliczeń.
Art. 25a. Radny nie
może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono
jego interesu prawnego.
Art. 25b. Mandatu
radnego gminy nie można łączyć z:
1) mandatem posła
lub senatora,
2) wykonywaniem funkcji
wojewody lub wicewojewody,
3) członkostwem w
organie innej jednostki samorządu terytorialnego.
|